8 kryzysów w małżeństwie? To norma!

Miłość małżeńska nieustannie ewoluuje, wymaga nieustannej pracy, uwagi i troski. To systematyczne działania, które mają na celu pielęgnować wzajemną miłość.
Wśród tych aktywności warto wymienić:
– pracę nad sobą poprzez wzmacnianie pozytywnych cech
– dbanie o siebie, by być atrakcyjnym dla współmałżonka
– wypełnianie z miłością codziennych obowiązków

– rozwój i pogłębianie cnót, takich jak: cierpliwość, łagodność, mądrość, wyrozumiałość, wspaniałomyślność czy roztropność w podejmowaniu decyzji.

Wraz z upływem stażu małżeńskiego miłość będzie przyjmowała inne oblicza, ponieważ etapy życia rodzinnego wiążą się z cyklem życia rodziny. Pierwszego podziału życia rodziny na fazy dokonał już w 1931 roku P. Sorokin, wyróżniając cztery stadia: małżeństwo rozpoczynające niezależną ekonomicznie egzystencję, małżeństwo z jednym lub większą liczbą dzieci, małżeństwo z dorosłymi, niezależnymi dziećmi i wreszcie małżeństwo starzejące się. Klasyczny dziś cykl życia małżeńsko-rodzinnego stworzyła E. Duvall, która scharakteryzowała osiem faz cyklu życia rodziny. Z kolei każdą z tych faz cechują specyficzne zadania rozwojowe¹. Nie ulega wątpliwości, że w każdej z tych faz mogą pojawić się kryzysy. Warto zatem przyjrzeć się poszczególnym cyklom, by w porę reagować na pojawiające się trudności i odpowiednio na nie reagować.

Faza 1 – Małżeństwo bez dzieci

Faza rozpoczyna się ceremonią ślubu. Przed świadkami, rodziną, przyjaciółmi i znajomymi narzeczeni, wypowiadają swoje TAK. Ceremonia ta jest jakby rytuałem przejścia z jednej rodziny do drugiej. Jest wyrazem zakończenia przynależności do rodziny pochodzenia i znakiem tworzenia NOWEJ. Małżonkowie, odtąd stanowią JEDNO. Wnoszą do małżeństwa inne systemy wartości, przekonania, przyzwyczajenia i we wszystkich sferach na drodze porozumienia, wzajemnych ustępstw czy kompromisów powinni ustalić funkcjonowanie, założonej przez siebie rodziny.

Warto zaznaczyć, że już w okresie narzeczeństwa młodzi powinni poruszyć kwestię finansów, podziału władzy, sposobów komunikowania się, częstości kontaktów seksualnych czy kontaktów z rodzinami pochodzenia, jak również kwestie związane z wiarą, ilością dzieci i wiele innych tematów.

Najczęstsze sytuacje konfliktogenne w tej fazie to:
– brak opuszczenia fizycznego i emocjonalnego młodych z rodzicami i rodziców z młodymi ( więcej dowiesz się w artykule Teściowa i teść – jak ich znieść? )
– podział władzy / ról (małżeństwo patriarchalne, matriarchalne czy egalitarne?)

Faza 2, 3, 4 – rodzina z dziećmi

Faza 2 – rodzina wychowująca małe dzieci
Faza 3 – rodzina z dzieckiem w wieku przedszkolnym
Faza 4 – rodzina z dzieckiem w wieku szkolnym

Zadania tych trzech faz są bardzo podobne. Głównym zadaniem jest przystosowanie się małżonków do przyjęcia nowego członka rodziny oraz podział obowiązków dotyczących wychowania.

W tej fazie ulegają też zmianie relacje z rodzinami pochodzenia. Należy umożliwić rodzicom pełnienie roli dziadków z jednoczesnym ustaleniem zakresu kompetencji w tej sferze (dziadkowie pozwalają swoim dzieciom pozostawać autorytetem rodzicielskim).

Sytuacje konfliktogenne:
– rezygnacja z „bycia we dwoje” na rzecz „bycia we troje” (żono nie zaniedbuj męża)
– pójście dziecka do przedszkola / szkoły (naturalnemu rozluźnieniu powinna ulec więź pomiędzy matką a dzieckiem)
– powrót żony do pracy (kobietom towarzyszy niepokój i niepewność w odniesieniu do dziecka)
– zmiany wzorca przystosowania (mąż „oswaja się” z powrotem żony do pracy, następuje nowy podział obowiązków oraz pojawia się tzw. rywalizacyjny niepokój)².

Faza 5 – rodzina z dorastającym dzieckiem / dziećmi

Zdarza się, że rodzice nie dostrzegają, że ich dzieci dorośleją. Traktują nastolatka jak pięciolatka, kontrolują, wyręczają. Cały system, który dotychczas funkcjonował musi się zmienić. Rodzice muszą wycofać się z pozycji autorytetu, a granice powinny być bardziej elastyczne. Młody człowiek chce być niezależny, nie tracąc przy tym więzi z rodziną. Rozmowy o seksie czy budzącej się miłości nie mogą być przekładane na później.

Niestety wielu rodziców nie poczuwa się do obowiązku rozmawiania na te tematy. Uważają, że jest na to za wcześnie albo że inni powinni to zrobić za nich. Niewątpliwie jest to poważnym błędem wychowawczym, ponieważ to rodzice powinni być pierwszymi edukatorami seksualnymi swoich dzieci. Ważne, aby podczas intymnych rozmów nie doszło do ośmieszenia czy zlekceważenia problemów nastolatka. Podsumowując, młody człowiek bez problemu powinien przejść przez proces usamodzielniania się, a rodzice nie powinni mu tego utrudniać. Mogłoby się wydawać, że są to jedyne trudności w tej fazie cyklu, otóż nie ma nic bardziej mylnego. W tym samym czasie kiedy dojrzewa nastolatek, starzeją się dziadkowie, którzy mogą potrzebować pomocy. Małżonkowie dodatkowo muszą uporać się z faktem, że sami się starzeją i zacząć dostrzegać zmiany zachodzące w nich samych. To wszystko sprawia, że piąta faza cyklu życia rodziny może być wyjątkowo trudna dla wszystkich.

Faza 6, 7 – rodzina w stadium pustego gniazda

Faza 6 – rodzina z dziećmi opuszczającymi dom
Faza 7 – stadium pustego gniazda

W tej fazie z powrotem mamy do czynienia z diadą małżeńską. Małżonkowie zostają sami. Mają czas na ponowną konsolidację, bliskość i intymność. Jest to czas nowych możliwości, wyzwolenia od obowiązków rodzicielskich czy rodzinnych zobowiązań.

Faza 6 i 7 to idealny czas na realizację marzeń małżonków, wspólne podróżowanie czy hobby. Okres ten może być bardzo trudny i może wiązać się z rozpadem rodziny (rozwodem), jeśli przez okres, w którym dzieci mieszkały w domu, została zaniedbana relacja ze współmałżonkiem. Małżonkowie mogą nagle odkryć, że nic ich nie łączy i rozwieść się lub nadmiernie ingerować w życie dorosłe swoich dzieci. Ważne, aby w tym okresie małżonkowie znaleźli cele i wartości na resztę wspólnego życia, przygotowywali się do roli dziadków oraz zmienili relacje ze swoimi dziećmi – odtąd powinni zostać partnerami.

Faza 8 – starzejący się rodzice

Faza trwa aż do śmierci jednego lub obojga małżonków. Najtrudniejszym zadaniem w tej fazie cyklu jest danie sobie rady, gdy jeden z małżonków odejdzie do wieczności.

Z dotychczasowych rozważań można jednoznacznie stwierdzić, że w hierarchii wartości współmałżonek zawsze powinien być na pierwszym miejscu – zawsze przed rodzicami, przed dziećmi, przed pracą zawodową. W przeciwnym razie małżonkowie zaczynają żyć obok siebie, a nie ze sobą. Bycie tylko we dwoje jak przedstawiono na rysunku poniżej (Ryc.1) to najdłuższy okres w całym cyklu rodziny (faza 1,6,7,8). Dzieci są nam dane na pewien czas (faza 2,3,4,5), rodzice odejdą z tego świata, kariera zawodowa zakończy się i przejdziemy na emeryturę. Dlatego tak ważnym i koniecznym jest stały wysiłek i troska, by miłość nie więdła, a rozwijała się. Bowiem zaniedbanie współmałżonka, tej najpiękniejszej i najważniejszej relacji ludzkiej, skutkować może w fazie numer 6 niebezpieczeństwem rozpadu.

Autor: Barbara Bratkowska

1. Por. I. Namysłowska, Terapia rodzin, Warszawa 1997,s.18
2. Por. Tamże, s.21

Data publikacji: 28 sierpień 2019r